ارائه مدل تصمیم‌گیری به‌منظور مشارکت در سرمایه‌گذاری پروژه‌های BOT و BOO بخش آب و فاضلاب کشور

توسعه اقتصادی کشورها به‌عوامل گوناگونی از جمله اجرای پروژه‌های عمرانی زیرساخت بستگی دارد. شبکه‌های بزرگ آبرسانی و فاضلاب از جمله پروژه‌های زیرساخت بزرگی است که تحت مالکیت دولت بوده و به حجم بالایی از اعتبارات نیاز دارد. مطابق ماده 214 قانون برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران، دولت موظف است به‌منظور افزایش کارآمد و اثربخش طرح‌های سرمایه‌ای، روش‌های مشارکتی از جمله BOT و BOO را به‌کمک بخش خصوصی به‌کارگیرد. هدف از این مطالعه، بررسی و شناسایی چالش‌های این گونه پروژه‌ها با بهره‌گیری از ارزیابی معیارها و مواد قراردادهای فوق‌الذکر در پروژه‌های مشارکتی آب و فاضلاب است و همچنین ارائه مدلی که بتواند به تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران بخش خصوصی جهت مشارکت در این گونه پروژه‌ها منتج شود. ابزار جمع‌آوری اطلاعات در پژوهش پیش رو، مصاحبه با خبرگان صنعت آب و فاضلاب و توزیع پرسشنامه در 2 مرحله میان آنها است. در مرحله اول بررسی مفاد قراردادها، مصاحبه با خبرگان صورت گرفت و خروجی این مرحله، داده‌ها و ورودی‌های لازم جهت تهیه پرسشنامه را مهیا ساخت. چهارده شاخص به‌عنوان اصلی‌ترین مواد این گونه قراردادها استخراج شد و در قالب جدولی میان خبرگان توزیع شد و این شاخص‌ها با توجه به میزان اهمیتی که خبرگان برای آنها قائل بودند؛ از نمره 1 تا 10 امتیاز گرفتند. برای رتبه‌بندی و امتیازبندی شاخص‌ها نیز از روش تاپسیس بهره گرفته شد و در نهایت با توجه به وزن شاخص‌ها و ترتیب اهمیتی که با نمودار پارتو مشخص شد، در مرحله دوم 10 شاخص به دو دسته شاخص اصلی و شاخص فرعی شامل (4 شاخص اصلی و 6 شاخص فرعی) تقسیم شد و مدلی جهت امتیازدهی خبرگان سرمایه‌گذار (بخش خصوصی) برای تصمیم‌گیری در مشارکت ارائه شد. با مدل ارائه شده می‌توان به پیمانکاران جهت تصمیم‌گیری مناسب و استراتژیک در سرمایه‌گذاری راهنمایی کرد. پژوهش نشان می‌دهد عواملی که مربوط به کارفرما می‌باشند، در تصمیم‌سازی پیمانکاران بزرگ مهم‌ترین نقش را ایفا می‌کنند. لذا می‌توان نتیجه گرفت که تعهدات کارفرما و بینش و همکاری و همراهی او با پیمانکاران می‌تواند رضایت طرفین و در نهایت موفقیت پروژه را به همراه آورد.